V Kongres Kultury Regionów: między sacrum a profanum

Jeśli połowa października – to kolejny, piąty już, KONGRES KULTURY REGIONÓW, przebiegający tym razem pod hasłem „Sacrum – Profanum. Oś istnienia”. Piękna słoneczna pogoda, pokolorowane barwami jesieni lasy w dolinach Dunajca i Popradu. Do tego zapowiedź ciekawych debat, rozmów, spektakli, koncertów i zajęć warsztatowych. To wszystko ściągnęło do Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu ponad trzystu regionalistów, znawców, miłośników i twórców kultury, artystów i naukowców, kierowników zespołów folklorystycznych, także ludzi pióra, dziennikarzy. Gości z Polski i zagranicy.

Organizatorem Kongresu jest Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu, współorganizatorem – Narodowy Instytut Dziedzictwa, przy wsparciu Województwa Małopolskiego. Tradycyjnie wydarzenie zostało zainaugurowane we wtorek 15 października na dziedzińcu MCK SOKÓŁ. Tym razem w roli głównej wystąpili pieśniarze: Maria Wnęk, Dorota Majerczyk, Katarzyna Bobak, Monika Dudek, Weronika Gorazdew-Kołacińska, Katarzyna Broda-Firlej Krzysztof Trebunia-Tutka, Józef Broda, Michał Smetanka, Piotr Majerczyk, Bartłomiej Koszarek, Bartłomiej Wawrzyniak. Wspaniały ludzki głos wsparła subtelna muzyka. Przypomnijmy, że w roku 2018 byliśmy świadkami gry na instrumentach pasterskich. W 2017 – był to popis heligonistów, w 2016 – dudziarzy, a w 2015 – mistrzów gry na trombicie.

Oficjalnego otwarcia V Kongresu dokonali: dyrektor Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu Andrzej Zarych oraz wicemarszałek województwa małopolskiego Łukasz Smółka.

– Wprowadzę taki mały element profanum i Was najzwyczajniej powitam w tych gościnnych progach SOKOŁA, którym mam zaszczyt kierować od trzech dni. Wybaczcie mi to, że może jeszcze nie wszystkie twarze znam, ale może po to tutaj stoję, żeby wszyscy widzieli, jak ja wyglądam i żebym Was poznał na tym Kongresie. Mówię wszystkim dzień dobry, tym, którzy mają na sobie stroje regionalne i mniej regionalne. Mam nadzieję, że wszystkim nam leży na sercu dobro regionu, kultura regionalna. I właśnie o tym będzie Kongres – powiedział Andrzej Zarych.

Wicemarszałek Łukasz Smółek powiedział m.in.: – Jest mi niezmiernie miło, że w imieniu swoim, ale i marszałka województwa Witolda Kozłowskiego mogę Państwa powitać w Nowym Sączu. Bardzo dziękuję wszystkim Państwu, specjalistom i pasjonatom kultury, nie tylko z województwa małopolskiego, ale mam też informację, że przybyli tu goście także z innych regionów Polski. Za to dziękuję. Województwo małopolskie rozwija się, rozwijają się drogi, infrastruktura, turystyka. Jednak tak naprawdę nie byłoby tego rozwoju bez kultury. Nie byłoby tego bez Państwa, którzy tutaj jesteście, bo to jest dla nas duży potencjał. Jeśli się rozwija kultura, to będzie się rozwijać turystyka, a do turystyki, do obiektów kultury, domów wczasowych, miejsca wypoczynku, trzeba dojechać, żeby podziwiać Państwa pracę. Szanowni Państwo! W imieniu swoim i marszałka Witolda Kozłowskiego ogłaszam: V Kongres Kultury Regionów uważam za otwarty.

Serdeczne słowa powitania skierował do uczestników konferencji dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa Bartosz Skaldawski, który potwierdził wpisanie MCK SOKÓŁ do Krajowego Rejestru Dobrych Praktyk, co jest efektem ponad 40 lat pracy naszej instytucji na rzecz wspierania i ochrony tradycyjnej kultury. Łukasz Smółka, Andrzej Zarych i Bartosz Skaldawski, taki to kongresowy zwyczaj, zostali udekorowani podegrodzkimi cioskami (w miejsce krawatów).

Dodajmy, że przez całe popołudnie przygrywała lachowska Kapela Józefa Trojana z Kamionki Wielkiej. Uroczysta inauguracja była tłumaczona na polski język migowy (PJM).

„Sacrum – profanum. Oś istnienia” – to wiodący temat V Kongresu. Rozwijać go będziemy w trakcie sesji plenarnej i paneli dyskusyjnych.

„Sacrum i profanum – te dwie formy bycia w świecie są właściwe każdej ludzkiej kulturze. Odkąd rumuński religioznawca Mircea Eliade zastosował podział na sacrum i profanum, stał się on jedną z podstawowych dychotomii, stosowanych w naukach humanistycznych do opisania oraz identyfikacji rzeczywistości kulturowej. Istotą jest tu wyróżnienie dwóch porządków. Pierwszy odnosi się do wszystkiego co święte, dotyczące czci i kultu religijnego oraz praktyk duchowych. Drugi wiąże się z przestrzenią świecką, zsekularyzowaną, powszednią. Sacrum i profanum wchodzą między sobą w skomplikowane relacje, przybierając formę koegzystencji, w której oba elementy są niezbędne do utrzymania specyficznego charakteru i statusu człowieczeństwa” – napisała Małgorzata Broda (koordynator programowy Kongresu).

Wykład inauguracyjny w sali im. Lucjana Lipińskiego wygłosił prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, który skupił się na „różnych obliczach Ojczyzny”, kontekstach towarzyszących rozumieniu tego pojęcia w ujęciu historycznym i współczesnym. Swoje wystąpienie ilustrował licznymi cytatami z utworów poetów, pisarzy, dzieł publicystów, filozofów i uczonych. Zwracał uwagę na rozmaite rozumienie znaczenia słowa Ojczyzna.

– O Ojczyźnie bardzo trudno mówić. Ojczyzna, Polska, patriotyzm, to dzisiejsze słowa sztandarowe, które mają to do siebie, że budzą ogromne emocje i zarazem tak łatwo zatracają podstawowy sens – pokreślił autor wykładu. W innym miejscu zwrócił uwagę na to, że tych szlachetnych pojęć nie można pogodzić z hasłem „Śmierć wrogom Ojczyzny”, które głoszą „grupy ksenofobicznie nastawionych nacjonalistów, niestety, młodych”. Dla jednych Ojczyzna – to Polska, dla drugich – miejsce urodzenia, życia, ziemia, dom, ojcowizna, a dla jeszcze innych, szerzej – Europa, Świat, Kosmos…

Podczas otwarcia V Kongresu zasłużeni „siewcy, orędownicy, kreatorzy” zostali uhonorowani odznaczeniami, przyznanymi przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz władze województwa małopolskiego. Odznaczenia wręczali: radna wojewódzka Marta Mordarska, Łukasz Smółka i Bartosz Skaldawski.

HONOROWA ODZNAKA ZASŁUŻONY dla KULTURY POLSKIEJ

ELŻBIETA CITAK z Kamienicy

Instruktorka i animatorka ruchu regionalnego w regionie Górali Kamienickich, miłośniczka tradycji, działacz społeczny i samorządowy: radna gminy Kamienica a od 2017 roku sekretarz Związku Podhalan-Oddział Kamienica.

Absolwentka 3. Studium Folklorystycznego organizowanego przez MCK SOKÓŁ w Nowym Sączu. Od dziecka związana z folklorem, jako 13-letnia dziewczynka została członkiem zespołu regionalnego „Gronicki” przy SP nr 1 w Kamienicy. Pracę w ruchu regionalnym rozpoczęła w 1991 roku gdy została zatrudniona na stanowisku instruktora w Gminnym Ośrodku Kultury w Kamienicy. Tutaj zainicjowała kółko teatralne, prowadziła i prowadzi nadal lekcje oraz warsztaty regionalne z dziećmi i młodzieżą. W 2010 roku Elżbieta Citak objęła funkcję kierownika Zespołu Regionalnego „Gorce” a w roku 2012 reaktywowała działalność zespołu „Młode Gorce”, którego również jest kierownikiem. Obydwa zespoły działają prężnie, odnosząc sukcesy podczas przeglądów i konkursów. Elżbieta Citak jest także członkiem żeńskiej grupy śpiewaczej działającej przy zespole „Gorce”. W 2015 roku założyła Koło Gospodyń Wiejskich w Kamienicy Dolnej, którego jest aktywną członkinią. Od 16 roku życia pisze wiersze, także w gwarze, gdzie wiele miejsca zajmuje miłość i jej przywiązanie do rodzinnych stron. Z pasją wykonuje piękne kwiaty z bibuły i palmy wielkanocne. W domu Państwa Citaków tradycja zajmuje miejsce szczególne. Pani Elżbieta jest żoną i matką 6 dzieci a poszczególni członkowie jej rodziny śpiewają oraz grają na instrumentach: heligonce, skrzypcach, basach, okarynie. To osoba ceniona w środowisku za to, że pomaga, wspiera, motywuje do działania – i zawsze z pozytywnym nastawieniem do drugiego człowieka.

BOŻENA GIERCZYK z Zasadnego

Bożena Gierczyk to pedagog, animator kultury. Absolwentka studiów magisterskich w zakresie filologii polskiej i pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej. Od 1994 jest nauczycielem, a od 2007 dyrektorem Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Zasadnem. Tutaj, z jej inicjatywy zrodził się pomysł utworzenia dziecięcego zespołu regionalnego „Zasadnioki”, którego jest do dziś kierownikiem i instruktorem. Zespół ten jest jednym z czołowych działających nie tylko w regionie Górali Kamienickich ale też w Małopolsce: dwukrotnie uczestniczył w Międzynarodowym Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór” w Nowym Sączu.

Pani Bożena ukończyła 3. edycję Studium Folklorystycznego organizowanego przez MCK SOKÓŁ w Nowym Sączu a obecnie sama jest jego wykładowcą w zakresie nauki tańców regionalnych swojego regionu etnograficznego.

Jako badacz terenowy Pani Bożena jest niezwykle zaangażowana w dokumentację niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Przeprowadza wywiady w terenie z najstarszymi mieszkańcami z zakresu obrzędowości, dawnej pieśni, stroju i gwary. Zgromadzony materiał wykorzystuje w widowiskach dla zespołu a także w repertuarze grup śpiewaczych oraz młodych gawędziarzy. Ona sama zainicjowała i z powodzeniem realizuje Gminny Konkurs Gawędziarski p.n. „Gorczańskie Bajania”.

Jest także członkiem zarządu Związku Podhalan-Oddział Kamienica, gdzie angażuje się w organizację lokalnych imprez i warsztatów mających na celu podtrzymanie tradycji regionu.
Pani Bożena Gierczyk wyrosła w atmosferze, która od pokoleń przesiąknięta była tradycjami i szacunkiem do rodzinnej ziemi. Tego szacunku uczy młodych mieszkańców Zasadnego a jej praca w zakresie kształtowania świadomości regionalnej u młodego pokolenia zasługuje na najwyższe uznanie.

BEATA GRZEGORZEK z Rożnowa

Beata Grzegorzek to założyciel i instruktor Dziecięcego Zespołu Regionalnego „Małe Rożnowioki” oraz dorosłego „Rożnowska Dolina” z Rożnowa, prężny animator kultury w regionie północnych Lachów Sądeckich. Swoje pasje związane z regionalizmem realizowała już jako młoda dziewczyna w Zespole Regionalnym „Skalnik” w Kamionce Wielkiej. Jest absolwentką 3. Edycji Studium Folklorystycznego organizowanego przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.
Jako instruktor podjęła pracę w Gminnym Ośrodku Kultury w Gródku nad Dunajcem w 2009 roku. Wtedy to zainicjowała działalność dziecięcego zespołu „Małe Rożnowioki”, pierwszego na tym terenie w historii regionu, a kilka lat później dorosłego zespołu „Rożnowska Dolina”. Oba zespoły stoją na bardzo wysokim poziomie merytoryczno-artystycznym, co potwierdzają liczne nagrody konkursowe. Zespół dziecięcy był już trzykrotnym uczestnikiem Międzynarodowego Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór” w Nowym Sączu. Pani Beata Grzegorzek od dawna zabiegała o to, aby jej zespołom regionalnym towarzyszyła żywa, tradycyjna muzyka. Potrafiła zmotywować i zachęcić młodych ludzi z terenu gminy do muzykowania ludowego, co zaowocowało stworzeniem własnej kapeli.

Beata Grzegorzek współpracuje ze Stowarzyszeniem Społeczno-Kulturalnym Pogórze” a także uczestniczy także w zajęciach z zakresu regionalizmu w szkołach na terenie gminy, dzieląc się swoją wiedzą na temat miejscowych tradycji. Wraz zespołami co roku uczestniczy w festynach, dożynkach, koncertach kolęd w kościołach na terenie parafii, procesjach, odpustach, mszach rezurekcyjnych czy pasterkach uświetniając je pięknym ludowym śpiewem i muzykowaniem. Dba o zachowanie i pokoleniowy przekaz ludowych zwyczajów przygotowując widowiska kolędnicze.

Za swoją dotychczasową pracę otrzymała Nagrodę Starosty Nowosądeckiego oraz Dyplom uznania za dokumentowanie i przekazywanie młodemu pokoleniu rodzimego folkloru, otrzymany na 47. Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu 2016.

Czesława i Stanisław SOBCZYKOWIE z Ratułowa

Małżeństwo, które także połączyło zamiłowanie do regionu i kultury podhalańskiej. Oboje ukończyli ten sam kurs dla instruktorów zespołów regionalnych, oboje wywodzą się z rodzin o głębokich tradycjach, razem byli członkami zespołu im. Klimka Bachledy w Zakopanem. Wuj Pani Czesławy Władysław Przeworek ,,Domin” w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia był założycielem zespołu znakomitego zespołu ,,Tatry” w Ratułowie. Dziadek pana Stanisława był ludowym skrzypkiem, rodzice i rodzeństwo członkami podhalańskich zespołów regionalnych.

Pani Czesława pracuje zawodowo jako bibliotekarz w rodzinnej miejscowości a także pełni funkcję Vice Prezesa Oddziału Związku Podhalan w Ratułowie. Pan Stanisław od 2000r. zatrudniony jest w Centrum Kultury i Promocji Gminy Czarny Dunajec jako instruktor tańca. Oboje od wielu lat pracują z kilkoma zespołami góralskimi ucząc w nich tańca regionalnego i śpiewu, pisząc dla nich wartościowe, oparte na rodzimej tradycji widowiska. Wszystkie zespoły, z którymi pracują bądź pracowali stoją na wysokim poziomie merytoryczno-artystycznym a wyjątkowa dbałość o wierny przekaz tradycji regionu sprawia, że mogą być one wzorem dla pozostałych. Państwo Sobczykowie pracują nie tylko z zespołami dorosłymi, ale także z dziećmi, co jest niezwykle istotne w pokoleniowej transmisji rodzimej kultury. Systematycznie poddają się ocenie specjalistów uczestnicząc w konkursach folklorystycznych a paleta zdobytych nagród ogromna. Dotychczas współpracowali z takimi zespołami jak: „Tatry” z Ratułowa, „Watra” z Czarnego Dunajca, „Mali Bystrzanie” z Nowego Bystrego”, ,,Zeleźnica” z Pieniążkowic, ,,Mali Witowianie” z Witowa, ,,Mali Wróblowianie” z Wróblówki, ,,Piekielnicanie” z Piekielnika. Za swój wkład pracy na rzecz regionalizmu otrzymali m. in. Nagrodę im. Henryka Cyganika podczas Przepatrzowin Teatrów Regionalnych Małopolski w Czarnym Dunajcu w 2005 roku oraz Brązowy Krzyż Zasługi w 2012 roku.

ELŻBIETA SROKA ze Starego Sącza

Instruktor tańca ludowego z ponad 40 letnim stażem. Folklor lachowski towarzyszył jej życiu od dzieciństwa a doświadczenia młodych lat połączone z pasją i zamiłowaniem do tradycyjnej kultury ludowej stanowiły solidne podwaliny do późniejszej pracy z zespołami regionalnymi. Już w szkole podstawowej została członkiem szkolnego zespołu regionalnego. W późniejszych latach wstąpiła do działającego przy jej zakładzie pracy w Nowym Sączu Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca DOLINA DUNAJCA, prezentującego folklor Lachów Sądeckich oraz Górali Łąckich. W latach 1974-1995 była tancerką, pełniła również funkcję garderobianej. W 1995 roku objęła funkcję instruktora oraz choreografa zespołu gdzie pracowała społecznie do roku 2012. Wraz z zespołem odnosiła wiele sukcesów m.in. wywalczyła Brązową Ciupagę na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem w 2001 r. W latach 2008-2018 pracowała jako instruktor tańca i choreograf najpierw dziecięcego, później także dorosłego Zespołu Regionalnego DOLINA SŁOMKI ze Stronia. Zespół ten prezentujący folklor w autentycznej formie był laureatem takich festiwali jak Limanowska Słaza w Limanowej, Karpacki Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Rabce-Zdroju, Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych ŚWIĘTO DZIECI GÓR w Nowym Sączu. Od roku 2012 do dnia dzisiejszego jest choreografem i instruktorem Zespołu Regionalnego STAROSĄDECZANIE ze Starego Sącza.

Pani Elżbieta w wolnym czasie tworzy układy taneczne, pisze scenariusze na podstawie dawnych zwyczajów i obrzędów na potrzeby zespołów oraz haftuje stroje dla przyjaciół i rodziny. Jej dumą jest fakt, że wielu członków jej rodziny – bliskiej i dalszej tańczyło i tańczy w zespołach regionalnych Sądecczyzny (w tym córka, zięć, wnuczka, a wkrótce także wnuk).

LESZEK SZEWCZYK z Kluszkowiec

Z zawodu geodeta, z zamiłowania muzyk i instrumentalista ludowy, animator i mistrz ludowego muzykowania.

Już jako kilkunastoletni chłopak wraz z zespołami „Turlicki” z Nowego Targu i „Zawaternik” z Leśnicy-Gronia występował czterokrotnie w Nowym Sączu na Międzynarodowym Festiwalu ŚWIĘTO DZIECI GÓR.

Uzdolniony i wykształcony muzycznie a pochłonięty bez reszty muzyką ludową, Pan Leszek zaangażował się w pracę z zespołami i kapelami góralskimi. Od blisko dwudziestu lat związany jest jako skrzypek z ludowy z zespołem regionalnym im. L. Łojasa z Łupusznej, z którym jako prymista wywalczył wiele prestiżowych nagród na konkursach i festiwalach. Wraz z zespołem brał udział w nagraniach programów telewizyjnych o folklorze podhalańskim.

Wraz z Muzyką im. ks. prof. Józefa Tischnera z Łopusznej, której jest członkiem dwukrotne zdobył I miejsce na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą. Na tym festiwalu zdobywał także nagrody w kategorii solowej.

Bardzo ważną dziedziną regionalizmu w działalności Pana Leszka Szewczyka jest edukacja, jej poświęca wiele czasu i energii by zaszczepić w młodym pokoleniu umiejętność tradycyjnego muzykowania. Wykształcił do tej pory wielu adeptów gry na skrzypcach, którzy są nadzieją i gwarantem trwałości tradycji. To człowiek niezwykle aktywny artystycznie, który poświęca wiele czasu na pracę edukacyjną i popularyzatorską folkloru. Szeroki zakres zainteresowań i działalności pana Leszka Szewczyka stawia go w czołówce muzyków-regionalistów pracujących na Podhalu, sąsiednim Spiszu i pod Gorcami.

MARIA WNĘK z Krempach (na wniosek Gminnego Ośrodka Kultury w Łopusznej)

Z wykształcenia jest magistrem sztuki (malarstwo, grafika, rzeźba),z zamiłowania instruktorem i choreografem tańca ludowego, regionalistą.

Ukończyła studia magisterskie na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach o specjalności grafika artystyczna. Swoje zainteresowania i wiedzę na temat folkloru tanecznego uzupełniała między innymi podczas Studium Tańca Ludowego w Warszawie, Kursu z zakresu Polskich Tańców Narodowych przy Wojewódzkim Ośrodku Kultury w Nowym Sączu, warsztatów artystycznych organizowanych w Warszawie przez polką sekcję C.I.O.F.F. oraz poza granicami na Słowacji i w Niemczech.

Od końca lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku niestrudzenie działa na Spiszu w dziedzinie folkloru muzyczno-tanecznego i sztuki ludowej. Jako znawca spiskiego folkloru tanecznego jest uznanym i cenionym specjalistą; była bądź jest wykładowcą na kursach instruktorskich w dziedzinie tańca ludowego przy Mazowieckim Instytucie Kultury, Nowohuckim Centrum Kultury, Studium Polonijnym w Rzeszowie oraz Uniwersytecie Rzeszowskim. Kilkakrotnie wykładała tańce spiskie podczas szkoleń organizowanych przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu. Zapraszana przez Polonię prowadziła zajęcia taneczne w Niemczech, USA, Kanadzie, Australii i Wielkiej Brytanii. Jest twórcą choreografii tańców spiskich m. in. dla ZPiT ŚLĄSK, zespołów pieśni i tańca Uniwersytetu Warszawskiego i Łódzkiego, AWF w Poznaniu, Akademii Rolniczej w Lublinie, „Cepelia” w Poznaniu i wielu, wielu innych. Na co dzień intensywnie pracuje z zespołami folklorystycznymi na Spiszu. Od 1989 nieprzerwanie pełni funkcję kierownika i choreografa Zespołu Tanecznego ZIELONY JAWOR z Krempach, współpracuje także z zespołami regionalnym z Frydmana, Kacwina i Dursztyna. Wszystkie zespoły, które prowadzi lub z którymi współpracowała są laureatami nagród na przeglądach regionalnych, wojewódzkich i ogólnopolskich. Jako instruktor amatorskiego ruchu regionalnego bierze aktywny udział w organizowaniu życia kulturalnego na terenie Spisza. Zbiera i gromadzi materiały dotyczące spiskiej kultury ludowej, pisze wiersze w gwarze spiskiej i publikuje je w regionalnych czasopismach, zbiera stare stroje, pamiątki, pieśni i melodie na całym Spiszu a także sama projektuje i wykonuje dekoracje do widowisk.

Podczas 3. Kongresu Kultury Regionów odznaczona Odznaką Honorową Województwa Małopolskiego KRZYŻ MAŁOPOLSKI.

POLONIA MINOR

STANISŁAW CZEPIEL z Krościenka

Człowiek Pienin o bardzo szerokich zainteresowaniach. Z zawodu jest lutnikiem i nauczycielem muzyki ale zajmuje się też malarstwem, rzeźbą i pisarstwem. Należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych oraz Związku Polskich Artystów Lutników.

Po studiach dyrygenckich na Akademii Muzycznej w Krakowie zdecydował kontynuować pasję związaną z lutnictwem ucząc się w Zakopanem pod okiem Franciszka Marduły – nestora polskich lutników. Brał udział w wielu konkursach lutniczych, na jego skrzypcach grają muzycy na całym świecie.

W latach 1955-1995 był nauczycielem w szkołach muzycznych w Zakopanem i Nowym Targu a także założycielem i wykładowcą pierwszej w Polsce szkoły lutniczej w Nowym Targu. Dyrygował zespołami kameralnymi, chórami i orkiestrami.

Stanisław CZEPIEL jest również znakomitym rzeźbiarzem, jego rzeźby oscylują wokół tematyki sakralnej. Jako malarz wykonuje głównie olejne pejzaże i portrety. Jego prace można oglądać w muzeach i galeriach na terenie kraju. Tworzy poezję, niejednokrotnie w gwarze krościeńskiej.

Razem z żoną prowadzi i bezpłatnie udostępnia „Galerię Sztuki Pienińskiej”, mieszczącą się przy jego domu w Krościenku nad Dunajcem, w której można oglądać pokłosie jego twórczości m. in. eksponaty lutnicze jak gęśle czy charakterystyczne dla regionu Pienin oktawki pienińskie.

Stanisław CZEPIEL przez lata był zaangażowany w lokalną działalność. W 1987 roku powołał Oddział Związku Podhalan w Krościenku nad Dunajcem i został jego pierwszym prezesem. Funkcję tę sprawował przez 8 lat. Jest członkiem Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Gorce-Pieniny”. Bierze aktywny udział w imprezach i kiermaszach, a także pokazach promujących kulturę Pienin.

KRZYŻ MAŁOPOLSKI

BOGDAN KROK z Bobowej

Absolwent Studium Zawodowego w Nowym Sączu o Specjalności „Pracownik kulturalno-oświatowy” oraz Wyższej Szkoły Komunikowania, Politologii i Stosunków Międzynarodowych w Warszawie (kierunek pedagogika społeczno-opiekuńcza). Długoletni dyrektor Centrum Kultury i Promocji gminy Bobowa.

W życiu społecznym i zawodowym łączy umiejętnie dwie pasje. Pierwsza związana jest z teatrem regionalnym, dla którego pisze scenariusze widowisk, a których jest reżyserem i aktorem równocześnie. Czarny Dunajec, Bukowina Tatrzańska i Tarnogród to miejsca, gdzie z sukcesami prezentowane były widowiska teatrów które prowadzi.

Druga jego pasja to unikatowe rękodzieło artystyczne – koronka klockowa, któremu dwie dekady wstecz wróżono zapomnienie. Postanowił to zmienić. Kierowane przez niego Stowarzyszenie uruchomiło we współpracy z Ministerstwem Kultury i Urzędem Marszałkowskim stałe warsztaty nauki koronki klockowej dla dzieci i dorosłych. Jest pomysłodawcą i organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Koronki Klockowej w Bobowej. Efektem tych działań jest obserwowany od kilkunastu lat renesans koronki klockowej nie tylko w najbliższym Bobowej regionie, ale także w Małopolsce i kraju.

W ubiegłym roku Stowarzyszenie Twórczości Regionalnej w Bobowej zostało wyróżnione nagrodą Marszałka Województwa Małopolskiego „Kryształy Soli” w kategorii Kultura, Dziedzictwo Narodowe, Tożsamość Regionalna.

Obecnie Bogdan Krok pracuje w Centrum Kultury i Promocji Gminy Ciężkowice, gdzie jednym z wielu jego działań w dziedzinie kultury jest opieka nad Muzeum Etnograficznym „Grociarnia” w Jastrzębi – tutaj prowadzi dla najmłodszych niezwykłe lekcje tradycji. Jako człowiek obdarzony charyzmą i niezwykle komunikatywny od lat gromadzi wokół siebie dzieci, młodzież i dorosłych realizując z nimi swoje ciekawe i wartościowe projekty artystyczne. Bardzo ceni sobie Nagrodę im. Henryka Cyganika za pracę na rzecz teatru wiejskiego, która otrzymał podczas PRZEPATRZOWIN w Czarnym Dunajcu w 2008 roku. Ponadto odznaczony m.in. Honorową Odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej w 2014r.

RYSTYNA MILANIAK z Niedzicy

Z wykształcenia ekonomistka, z zamiłowania regionalistka i animatorka kultury na polskim Spiszu. Od 2007 roku pełni funkcje dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury w Łapszach Niżnych z siedzibą w Niedzicy. Zamiłowanie do kultury ludowej wyniosła z domu, w którym do teraz szczególne znaczenie przywiązuje się do tradycji; na co dzień mówi piękną, nieskażoną gwarą, a jej strój spiski i godny sposób noszenia są wzorem do naśladowania.

Pani Krystyna zainicjowała i realizuje kilka ważnych a zarazem docenianych w środowisku przedsięwzięć kulturalnych. Od samego początku jej priorytetem jest praca na rzecz zachowania wartości tradycyjnej kultury spiskiej co widoczne jest w stymulowaniu rozwoju funkcjonujących na Spiszu grup artystycznych oraz twórców indywidualnych, stwarzaniu im możliwości scenicznych prezentacji jak również stymulowaniu nowych uczestników życia regionalnego. Koordynuje pracę dziewięciu świetlic na terenie Gminy Łapsze Niżne, zajęcia gry na instrumentach dętych w czterech orkiestrach dętych oraz wspiera działalność kilkunastu zespołów folklorystycznych na swoim terenie. To za jej przyczyną w chwili obecnej możemy mówić o swoistym odrodzeniu ruchu regionalnego na polskim Spiszu. Organizuje także szereg zajęć i warsztatów edukacyjnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych, z których najistotniejsze to działania w dziedzinie regionalizmu a konkretnie warsztaty muzykowania na tradycyjnych i instrumentach. Wszystko to w trosce o zachowanie ciągłości przekazu pokoleniowego. Stale pozyskuje środki zewnętrzne na działalność swojej instytucji, angażuje się w życie społeczne pisząc cykliczne artykuły do prasy lokalnej. Pani Krystyna to osoba pełnej zapału, zaangażowania, kreatywna a zarazem wielka miłośniczka Spisza.

BERNADETTA WĄCHAŁA-GAWEŁEK z Łącka

Z wykształcenia jest pedagogiem, absolwentką Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W latach 90-tych była związana z lokalnym radiem ECHO, dla którego pracowała jako korespondentka z gminy Łącko. Od 1999 roku pracuje na stanowisku instruktora w Gminnym Ośrodku Kultury w Łącku. Jest pomysłodawczynią wielu inicjatyw, mających na celu promocję lokalnej kultury. Zrealizowała wiele autorskich projektów dokumentujących zwyczaje i obrzędy, gwarę oraz tradycje muzyczno-taneczne górali białych. Z kulturą górali białych związana jest od najmłodszych lat, jako dziecko była członkiem szkolnego zespołu regionalnego MAŁE ŁĄCKO. W 2003 roku założyła w Łącku dziecięco-młodzieżową Grupę Teatralną BERECIK, której jest kierownikiem i instruktorem. W oparciu o badania terenowe przygotowuje przedstawienia dla łąckiej grupy kolędniczej, które są wysoko oceniane przez komisje konkursowe nie tylko na szczeblu gminnym ale tez powiatowym i ogólnopolskim. Pod redakcją Bernadetty Wąchały-Gawełek wydawany jest kwartalnik Wiadomości Łąckie – gazeta samorządowa Gminy Łącko. jest członkiem zarządu Stowarzyszenia Amatorski Ruch Artystyczny Ziemi Łąckiej, które od 2005 roku prowadzi działalność mającą na celu promowanie twórców regionu łąckiego poprzez dokumentację, organizację wystaw i przedsięwzięć wspierających ludowych artystów. Angażuje się w inicjatywy mające na celu dokumentację niematerialnego dziedzictwa kulturowego Małopolski. Pani Bernadetta swoją pasję, zamiłowanie do kultury i tradycji ze znakomitym efektem przekazuje młodemu pokoleniu sprawiając, że kultura ludowa Łącka rozkwita.

JÓZEF WÓJTOWICZ ze Słopnic

Absolwent 1. edycji Studium Folklorystycznego organizowanego przez WOK w Nowym Sączu, czynny regionalista i animator kultury ludowej na Limanowszczyźnie, działacz samorządowy i społeczny, rolnik. Od czterdziestu lat członek zespołu regionalnego „Słopniczanie” ze Słopnic, od 1981 roku pełni funkcję jego kierownika i instruktora. Autor wielu wartościowych widowisk regionalnych oraz kolędniczych, których treści czerpał z przekazów najstarszych mieszkańców swojej okolicy. Pan Józef to także uzdolniony gawędziarz i drużba weselny. Pisze opowiadania i gawędy, zaś sam jest laureatem w kategorii drużby weselnego konkursu Druzbacka w Podegrodziu. Z powodzeniem prowadzi różnorakie imprezy i uroczystości w charakterze konferansjera.

Działa społecznie jako członek rady parafialnej, jest pomysłodawcą i współorganizatorem „Noworocznego kolędowania” w Słopnicach. Często spotyka się dziećmi i młodzieżą prowadząc prelekcje o zwyczajach, obrzędach i gwarze swojego regionu. Działacz samorządowy szczebla gminnego i powiatowego. Jest też członkiem Solidarności Rolniczej Rolników Indywidualnych gdzie obecnie pełni funkcje sekretarza Zarządu Małopolskiej Solidarności RI.

Pan Józef Wojtowicz to osoba bardzo zaangażowana w ruch społeczny oraz folklorystyczny swojego regionu, poświęcająca na to wiele swojego czasu i energii. Jest człowiekiem otwartym na potrzeby innych, ma szacunek i uznanie we własnym środowisku a także w środowisku rolników za swoje skuteczne działania. Wyniesione z domu rodzinnego poszanowanie tradycji wzbogacone zdobytą wiedzą przekazuje młodszemu pokoleniu, może więc być przykładem twórczego animatora i regionalisty, który dba o zachowanie i przekaz rodzimych tradycji.