100-lecie „Wesela Góralskiego”

W miniony weekend w Szczawnicy odbyły się obchody 100-lecia sztuki „Wesele Góralskie” autorstwa Jana Malinowskiego. Wydarzenie zorganizował zespół regionalny jego imienia działający przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Szczawnicy. Z tej okazji przygotowano niecodzienną wersję przedstawienia, która łączyła wszystkie pokolenia żyjących jeszcze członków zespołu od początku jego istnienia. W obchodach uczestniczył Witold Kozłowski, marszałek Małopolski, zespół został uhonorowany Nagrodą Samorządu Województwa Małopolskiego Złotym Medalem Polonia Minor.

To był wyjątkowy jubileusz dla Szczawnicy i całego regionu: legendarne przedstawienie pióra Jana Malinowskiego „Wesele Góralskie” obchodzi w tym roku 100-lecie swojej premiery. Spektakl został wystawiony przez działający wtedy już przeszło 20 lat szczawnicki zespół regionalny działający przy tamtejszym OSP, będący jednocześnie najstarszą tego typu organizacją działającą w całych Pieninach. Zespół im. Jana Malinowskiego nieprzerwanie przez ten czas pielęgnuje i prezentuje unikatowe zwyczaje, obrzędy, śpiewy i tańce górali szczawnickich. Sama zaś sztuka od stu lat jest ciągle wystawiana przez kolejne pokolenia Szczawniczan, dbając w ten sposób o swoją tożsamość regionalną.

Wiele zostało już powiedziane na temat Jana Malinowskiego, ale trzeba tutaj dodać jeszcze jedną ważną informację. To właśnie on stworzył w swoim domu, jeśli nie pierwsze to jedno z pierwszych muzeów w Szczawnicy. Zbierał wszystkie możliwe wyroby rzemiosła, które wtedy służyły w normalnym, codziennym życiu. Dokumentował również lokalną kulturę w każdym możliwym wymiarze. I właśnie dzięki temu mogło powstać to unikalne widowisko, a sam był wyjątkowym mówcą i potrafił o swoich pasjach pięknie opowiadać. Rozsławiał w ten sposób dobre imię Szczawnicy. Słowa szczególnego podziękowania chcę skierować do wszystkich, którzy przez ten czas tworzyli to przedstawienie, pamiętając o tych których już wśród nas nie ma

– mówił podczas uroczystości Witold Kozłowski marszałek Małopolski.

Jubileusz 100-lecia „Wesela Góralskiego” 17 września rozpoczęła uroczysta Msza Święta w szczawnickim kościele parafialnym. Następnie członkowie zespołu w strojach regionalnych oraz uczestnicy wydarzenia w orszaku przejechali dorożkami przez całe miasto. Następnie wiązanki kwiatów złożono na grobach zmarłych członków zespołu oraz w Parku Głównym pod pamiątkową tablicą. Następnego dnia obchody przeniosły się do Dworku Gościnnego, gdzie odbyła się część oficjalna i artystyczna m.in. przedstawienie „Wesele pokoleń” oraz wystąpienia zaproszonych gości w tym Marszałka Małopolski Witolda Kozłowskiego.

W imieniu władz samorządowych Województwa Małopolskiego pragnę podziękować wszystkim tym, którzy stworzyli historię tego zespołu. Jeżeli odłożylibyśmy na bok tradycję to będziemy bezbronni, bez możliwości humanitarnego, prawdziwego i wartościowego funkcjonowania. Dziękuję Wam za to, że tak pieczołowicie podtrzymujecie te wszystkie zwyczaje odziedziczone po naszych ojcach, dziadach i pradziadach. I za to wielkie słowa uznania i podziękowania. Wyrazem tych słów niech będzie przyznanie Nagrody Samorządu Województwa Małopolskiego Złotego Medalu Polonia Minor w uznaniu dotychczasowego dorobku artystycznego wraz z podziękowaniem za pielęgnowanie polskiej tradycji ludowej

– mówił marszałek Małopolski Witold Kozłowski.

Organizatorzy podkreślali, że jubileusz „Wesela Góralskiego” było niezwykłą promocją bogatej kultury Górali Pienińskich, a jednocześnie przygotowane na 100-lecie przedstawienie poszerza ofertę kulturalną regionu. Aktorami byli członkowie zespołu, którzy na przestrzeni lat występowali w spektaklu. Podczas niedzielnych uroczystości w sposób szczególny uhonorowano Anielę Krupczyńską, która przez przeszło 50 lat opiekowała się zespołem i była jego kierownikiem.

Zespół Regionalny w Szczawnicy powstał właśnie z inicjatywy Jana Malinowego, który przez wiele lat był naczelnikiem OSP. Był on rozmiłowanym w miejscowym folklorze. W ten sposób zgromadził bogaty materiał, na podstawie którego napisał scenariusz pienińskiego wesela góralskiego, zastrzegając prawo do wystawiania go jedynie dla Zespołu folklorystycznego działającego przy OSP. Miało to na celu zapewnienie stałego dochodu ﬁnansowego na potrzeby straży, służącego do zakupów mundurów, instrumentów muzycznych dla orkiestry oraz wyposażenia i sprzętu strażackiego.

Widowisko „Wesele góralskie” pokazano po raz pierwszy w 1922 r. Od tego czasu „przy zmieniających się aktorach” grane było wielokrotnie. Zespół w swoim repertuarze niezmiennie zachowuje tradycyjne widowisko „Wesele góralskie” wzbogacone o nowe pieśni i tańce. Przygotowuje też nowe widowiska: „Na polanie” – przedstawiające zwyczaje pasterskie i „Na muzyce” – prezentujące dawne zabawy wiejskie. Wyjeżdżał też do innych miast Polski i brał udział w różnorodnych przeglądach, konkursach i festiwalach folklorystycznych. Z ważniejszych wymienić należy: Międzynarodowe Festiwale Folklorystyczne Ziem Górskich w Zakopanem, Festiwale Folklorystyczne Górali Polskich w Żywcu, Ogólnopolskie Festiwale Folklorystyczne w Płocku, Rzeszowie, występy w Krakowie, Warszawie, Nowym Sączu, Nowym Targu i w wielu innych miejscowościach. Zespół kilkakrotnie też wyjeżdżał za granicę. W 1977 r. za całokształt swej działalności artystycznej otrzymał nagrodę im. O. Kolberga, a kilka lat później nagrodę otrzymali też dwaj najstarsi członkowie tego Zespołu – tancerze i śpiewacy, Jan Mastalski i Józef Ciesielka.

Partnerem niedzielnego wydarzenia było Województwo Małopolskie.